15 Mayıs 2008 Perşembe

TEVECCÜHÜNÜZ

Bu gün MSN'de bir arkadaşımla sohbet ederken, söylediği bir iltifat (!) karşısında "Teveccühünüz" demek geldi içimden.. Bu arada sık sık kullanıp anlamını bilmediğimiz pek çok kelime gibi bu kelimeninde sözlük anlamını bilmediğimi farkettim..

MSN'in yeni keşfettiğim sözlük özelliğini kullanarak wikipedia ya bağlandım ve bakın ne gördüm.
Teveccüh, yönelmek demektir. Bir tasavvuf terimidir.

Tasavvufta teveccüh, şeyhin, bütün manevî gücünü adeta bir aşılama sebep olacak şekilde müridin kalbi üzerine yöneltmesi ve aktarmasıdır.

Camide toplanıp sırt sırta oturulur ve mürşit, sufilere tek tek teveccüh eder. Gözler yumulur, mürşit başta Muhammed olmak üzere Sadat-ı Kiram'ın ismini zikreder. Bu sırada gözler yumulu olduğu halde caminin içinin nurla dolduğu da hissedilir. Teveccüh başladığında mürşit, sufilerin yanına gelip ellerini onların omuzuna koyup üç kez nefes verir. Bu halde sufi, mürşitten gelen nur paketlerinin içinde patladığını ve letaiflerinin açıldığını hissedebilir.

Dolayısıyla söylediğim kelimenin, söylemek istediğim şeyle uzaktan yakından bir alakası olmadığını farkettim. Merak bir kere başladı mı bırakmaz adamın yakasını.. Yetinmedim.. TDK'ya bakayım dedim.. Aynen aktarıyorum..

1 . Bir yana doğru yönelme, yüzünü çevirme.
2 . Güler yüz gösterme, yakınlık duyma, hoşlanma, sevme:
"O da benim gibi Avrupa görmüş ihtisas sahibi kart bir gencin teveccühünden memnundur."
- H. E. Adıvar.

Birinci tanım wikipedia ile aynı şeyi söylerken, ikinci tanım bambaşka bir boyut getirdi olaya...
Şimdi bu tanımlardan yola çıkarak bana iltifat (!) etme nezaketini gösteren arkadaşıma ne demiş olmuşdum ?Örneğin

tanım bire göre :

- Ne kadar güzelsiniz
- Teveccühünüz (bir yana doğru yüzünü çevirmeniz/bir yana doğru yönelmeniz)

tanım ikiye göre :

- Ne kadar güzelsiniz
- Teveccühünüz (hoşlanmanız/sevmeniz/yakınlık duymanız)

Oldu mu? Olmadı.. araştırmaya devam ediyorum..TDK sözlüğünde teveccüh ile ilgili üç birleşik kelime buluyorum..

- teveccüh etmek : bir yere yönelmek
- teveccüh göstermek : güler yüz göstermek
- hüsnüteveccüh : sevgi ve saygıyla yakınlık gösterme

Bu arada kelimenin arapça kökenli bir kelime olduğunu öğreniyorum. Ama "ne söylediğini bilmez" pozisyonundan kurtulamadım..

Daha halk dili bi sözlüğe Ek$i Sözlüğe bakıyorum ve işte aradığım bu :

"kibarlik ediorsunuz, o sizin nezaketinizden efenim , beni utandiriorsunuz"
"iltifatınız beni pek utandırdı efemm anlamı da bulunur"

En azından bu kelimeyle söylemek istediğimi anlayabilecek insanlar olduğunu görüp içimi rahatlatıyorum, ama hala anlayamadığım bir şey var.., sözlüklerde bile benim demek istediğim anlama gelmeyen bu kelimeyi kafamıza kim soktu allahaşkına...

Tabii ki Türk filmleri.. "Nen var kuzum allahaşkına", "Nayır", "Nolamaz" vb gibi "Teveccühünüz" de bir Türk Filmi türkçesidir efenim, yanılıp da kullanmayınız, aksi takdirde benim gibi ne dediğini bilmeyen pozisyonunda kalabilirsiniz.

MSN de bana iltifat eden sevgili arkadaşım ben aslında "iltifatınız beni pek utandırdı efendim" demek istemiştim, haberin olsun...

Hörmetler :)
Fasulye

3 yorum:

Adsız dedi ki...

Keşke Ankara ile ilgili bulduğunuz o bilgileri Ankara ile ilgili yazımızın altına yazsaydınız. İlginiz için teşekkürler...

Adsız dedi ki...

Fazla vaktim yoktu nlogunuzu daha önce ziyaret etmiştim, yazıyı bulunca aklıma geldi hemen aceleyle ancak mesaj kısmına yazmak aklıma geldi..Rica ederim.O yazı yıllar önce annemlerin saklamış olduğu Hayat Dergisinden alıntıdır.

Adsız dedi ki...

Selamlar, bence kelime çok da farklı anlamda kullanılmamış. Bu araştırmaları vakti zamanında ben de yapmıştım. Diyelim biri çektiğim bir fotoğrafa karşı beğenisini dile getirmiş, ben de ona teveccühünüz dediğimde "o sizin yönelmeniz, aslında o kadar iyi değil, siz ona yöneliyorsunuz, yani siz bakıyorsunuz, siz yaklaşıyorsunuz" manası çıkar. bu da mütevazi tavır takınma anlamına gelir tabi.